ژنتیک و اصلاح نژاد 3

مطلب زیر ترجمه‌ای از یکی‌ از نوشته‌های دکتر رابرت منجایل (Dr. ROBERT MANGILE) با عنوان "نگاهی‌ به جوجه نوزاد کبوتر" میباشد:

اهمیت بوجود آوردن یک استاندارد  ژنتیکی‌ همیشه مورد تقدیر قرار می‌گیرد مخصوصاً وقتی‌ که ما رابطه بین جوجه تازه سر از تخم در آورده را با بالغ شده آن درک بکنیم. در این زمینه فاکتور‌های زیادی هستند که دخالت دارند.

مهمتر اینکه همیشه باید بخاطر داشته باشیم که بوجود آوردن چند روش اولیه با در نظر گرفتن نوع کلک یا مو‌های بعد از در آمدن از تخم (NATAL DOWN)و رنگدانه ها، هیچگاه بدون خطا نخواهد بود.

حال با دانستن انواع مو‌ها (برای راحتی‌ و کوتاهی‌ از این به بعد از عبارت مو‌ها استفاده می‌کنم) و رنگ پوست جوجه نوزاد میتوانیم به رنگی‌ که در سنین بلوغ خواهد داشت برسیم.

وجود گسترده انواع نژاد‌های کبوتر اهلی ما را بر آن داشته که بدنبال یک سری اطلاعات بنیانی از آغاز شروع زندگی‌ آن بگردیم.  این اطلاعات اولیه در بین کبوتران وحشی با اینکه شرایط اقلیمی آنها را اندکی‌ متفاوت کرده است، تقریبا یکسان است. پس به خاطر همین یکدستی نسبی‌ و اینکه کبوتر وحشی مبنای استاندارد ماست، ما نیز کبوتر وحشی را برای برداشت هایی که از نوزاد‌های کبوتران می‌کنیم،  معیار قرار میدهیم. 

طول مو‌های جوجه کبوتر وحشی نه بلند و نه کوتاه است. در صورتیکه تجربه به من نشان داده است که ژن سوسکی مو های بلند تر و بعضی‌ از نوک قناری ها مو‌های کوتاه تر نسبت به کبوتر وحشی بوجود میاورند. 

دکتر هلندر در صفحه ۴۰ کتاب خود با عنوان؛ اصالت و گذاری به ژنتیک کبوتر (ORIGINS AND EXCURSIONS IN PIGEON GENETICS) مینویسد: "در ابتدا ژن کمرنگ (DILUTION) تنها عامل کوتاهی‌ مو  (Short_Downed) شناخته میشد. اما همینطور که دیگر رنگ‌ها و ژن‌ها مورد مطالعه قرار می‌گرفتند مشخص شد که ژن کمرنگ (d) تنها عامل نیست.  مو‌های کوتاه بصورت معمول در سرور (St)، هوموزایگوت محو، قهوه‌ای محو، سفید زال، کمرنگ با چشم‌های صورتی‌، و احتمالا چندین رنگ دیگر نیز وجود دارد..."

رنگ پوست، نوک، و پا‌های کبوتر چاهی نیز توضیح مختص بخود را دارد. در توضیح رنگ نوک جوجه تازه سر از تخم در آورده کبوتر وحشی، درک گودوین (DEREK GOODWIN) در صفحه ۴۵ کتاب خود، "کبوتر‌ها و قمری‌های دنیا" (PIGEONS AND DOVES OF THE WORLD) میگوید: "تمام جوجه های نوزاد جانوران متفاوتی که من دیده‌ام یا در موردشان خوانده ام، دارای رنگ نوک مشابه هستند، بطوریکه سرّ نوک خیلی‌ کمرنگ و انتهای آن به سیاهی میزند."

در بین کبوتران اهلی، رنگ سبز یا چاهی دارای تفاوت هایی از سبز تیر ه تا سبز روشن میباشد. بعضی‌‌ها خیلی‌ تیر ه یا چرکی هستند (مثل سبز دودی ) و بعضی‌ دیگر خیلی‌ روشن  و شفاف (مثل کبوتر صابونی).  این تنوع در کبوتر‌های بالغ را می‌توان در دوران نوزادی در نوک یا پا‌ها دید.  انهایکه دارای نوک یا پاهای تیر ه و سیاه هستند همیشه پر‌های تیر ه و چرکی خواهند بوجود آورد و انهایکه دارای نوک یا پاهای سفید هستند همیشه سبز روشن خواهند شد. در بعضی‌ مورد که نوک و پا‌ها خیلی‌ سیاه هستند کبوتر سبز تیر ه تیر ه خواهد شد (عکس شماره ۱).  این ترتیب غلظت رنگ نوک و پا‌ها را میتوان در کبوتر‌های قهوه ای، قرمز و یا دیگر جهش ها نیز پیدا کرد.  پس بعنوان یک قانون عمومی این را در نظر داشته باشید هرچه نوک تیره تحت باشد پا‌ها نیز تیره تر خواهند بود (استثنا هم وجود دارد).

 عکس شماره ۱- عکس بالا یک جوجه با مو‌های معمولی را نشان میدهد.  این یک جوجه سبز چرکی با رنگی‌ نسبتا تیره خواهد شد. به رنگ نوک توجه کنید. چگونگی‌ پخش رنگ سیاه بر روی کلّ نوک را باید در نظر گرفت.  رنگ پا‌ها کمی‌ روشن تر از آنچه که باید باشد بنظر می‌رسد. 

بعضی‌ ژن‌ها مثل قهوه‌ای یا قرمز مغلوب دارای سر نوک قرمز بر روی نوک کمرنگ هستند.  جوجه‌های نوزاد کبوتر قرمز معمولا دارای نوک خاکی یا قهوه‌ای تیره است. زاغ مسی یا KITE دارای رنگ شکلاتی تیره روی نوک و پا‌ها میباشد. سفید مغلوب (سفید چشم سیاه) یا رنگ‌های کمرنگ شده (مثل هما دودی کمرنگ) کلا رنگ سر نوک ندارند و نوک و پا‌هایشان نیز همرنگ بدنشان است.  جوجه‌های نوزاد سرور و رنگ‌های کمرنگ میتوانند هم نوک های رنگی‌ هم نوک های بیرنگ، مطابق ژنتیک پشتشان، داشته باشند.

سفید زال (Albino) و دیگر چشم صورتی‌‌ها کلا در تمام بدن به جای اینکه رنگ گوشت بدن باشند صورتی‌ هستند. فاقد سر نوک رنگی‌ میباشند و مو‌های آنها بشدت کوتاه میباشد و دارای چشمانی صورتی‌ هستند. 

اگر بخواهیم میتوانیم در مورد رابطه ظاهری یک نوزاد کبوتر با دوران بلوغ آن یک کتاب بنویسیم.  آنقدر ترکیبات ژنتیکی مختلف وجود دارد که شکل ظاهری یک جوجه یا کبوتر بالغ را میسازد که فقط یک کبوتر باز حرفه ای، با دانستن علم ژنتیک، بطور نسبی‌ از آن با خبر است.  این مطالعات نباید منحصر به طول مو، رنگ نوک، رنگ سر نوک و یا پا‌ها بشود. برای مثال بعضی‌ از جوجه‌ها گردن خود را عقب تر نگاه میدارند یا فرم کمر آنها متفاوت است. هر یک از این مشخصات میتواند کمکی‌ به بهتر شناختن کبوتر‌ها و پیش بینی‌ آینده آنها بکند.  

عکس شماره ۲- این یک جوجه با مو‌های کوتاه است(short-downed). این جوجه یک سبز صابونی کمرنگ است. به رنگ نوک و پا ها که همرنگ بدن هستند و سر نوک که یک حلقه نسبتا قهوه‌ای به جای سیاه دارد توجه کنید. چشمان  این جوجه در زیر پلک‌ها تیره هستند.

عکس شماره ۳- این یک جوجه سرور سبز است. رنگ صورتی‌ کلّ بدن منجمله پاها نوک و سر نوک قابل توجه است. موها خیلی‌ کوتاه هستند و چشمان در زیر پلک ها کمی‌ صورتی‌ بنظر میرسند. جوجه‌های سفید زال خیلی‌ شبیه این جوجه هستند.

عکس شماره ۴- این یک جوجه سبز کمرنگ نوک سفید است. در این عکس همچنین متوجه یک رنگ بودن نوک، سر نوک و پا‌ها میشوید.  مو‌ها کوتاه تر از نرمال نیستند و چشمان تیره هستند.

علایم اختصاری بعضی‌ از ژن ها:

تنوع ژنتیکی‌ در بین کبوتران نژاد‌های مختلف بر هیچکس پوشیده نیست.  گستردگی این ژن‌ها باعث شده است که آنها را در دانشگاه‌های معتبر دنیا تدریس کرده و تحقیقات بر روی کبوتر انجام بدهند.  بخاطر همین تنوع و اهمیت این ژن ها برای هر ژنی یک اسم انتخاب شده و برای هر ژن یک علامت اختصاری. این علائم اختصاری کار نوشتن ترکیب ژنتیکی‌ یک کبوتر را آسان میکنند. همچنین نشانگر غالب یا مغلوب بودن ژن هستند. اگر علامت اختصاری با حرف بزرگ آغاز شود آن ژن غالب، در غیر اینصورت مغلوب است.  در صورتیکه حرف علامت اختصاری یک ژن با حروف کوچکی در بالای آن همراه باشد، نشانگر آلل‌های مختلف آن ژن است. مثلا: C,C^L,C^T , که آلل‌های مختلف زاغ سبز یا مخملی هستند.  در زیر من سعی‌ خواهم کرد ژن هایی را که در کبوتر‌های ایرانی‌ یافت میشوند را مشخص کرده و نوع آنها را بیان کنم.  فراموش نشود که این‌ها فقط قسمتی‌ از ژن‌های کبوتر هستند.

امیدوارم که سری مباحث ژنتیک مورد توجه و استفاده دوستان قرار گرفته باشد.  همانطور که در بالا عرض کردم بخاطر گستردگی زمینه ژن‌های کبوتر، میتوان کتاب‌ها نوشت که هم از حوصله خارج است و هم اینکه در کبوتر بازی ایرانی‌ نیازی با آن نیست. درصورتیکه دوستان عزیز مایل باشند که بیشتر از آنچه مورد نیازشان است بدانند، میتوانند به کتاب هایی که در طول این مقالات به آنها اشاره شد رجوع کند، و یا اگر فکر میکنند که چیزی از قلم بنده افتاده، لطف بفرمایند گوشزد کرده تا این حقیر به آن بپردازم.